YANGINLA MÜCADELE ve ACİL ÇIKIŞ SİSTEMLERİ
Temel Kurtarma Becerileri
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| Giriş Güvenlik Ek Beceriler Nasıl Kazanılır? Bina İnşası Yıkılma / Çökme Çeşitleri ve Boş Alan Oluşumları Kurtarma Becerileri: . Düğüm Bağlama . Manivela ve Kriko Kullanımı . Çapraz Dizim . Calaskar . Kriko . Merdivenler . Payanda ile Destek . Kazazedelerin Acil Durum İşlemleri Beş Kurtarma Evresi Yapmanız ve Yapmamanız Gerekenler Bu kitapçık, "Kanada Acil Durum İçin Hazırlık Kuruluşu" tarafından St.John Gezici Hastanesi Saint-Jean, Toronto şehri Yangın Akademisi, SCR Acil Durum Danışmanları, Kanada Gönüllü Kurtarma Grubu Sauvetage ve Kanada İtfaiyeler Birliği’nin katkılarıyla oluşturulmuştur. Christopher J.Naum Doğal veya teknolojik felaketlerde insanlar, ev ve iş yerlerinin enkazları altında sıkışabilir. Birçoğu hemen kurtarılmazsa ölebilir de. Göçükte kalan insanları arama için mevcut uzman köpek ekipleri ve gelişmiş dinleme cihazlarına rağmen kurtarma işlemlerinin büyük kısmı eğitimli ve sertifikalı bölgesel yangın, ambulans ve polis ekiplerince yapılmaktadır. Bu gibi ilkyardım görevlilerine hayat kurtarmaya gönüllü halk sıkça destek vermektedir. Ancak eğitilip teşkilatlanmamış kişiler kendi hayatlarını ve kurtarmaya çalıştıkları hayatları tehlikeye atabilirler. (1985’teki Mexico City depreminde eğitimsiz ve ekipmansız kurtarıcıların yüzotuzundan fazlası hayat kurtarmaya çalışırken can vermiştir). Yardım etmek isteyenler ilkyardım ekiplerinin gelmesini beklemeli ve onların verecekleri talimatlara uymalıdırlar. Bu kitapçığın amacı, hasarlı yapılardaki kurtarma çalışmaları hakkında konuyla ilgilenenlere temel bilgileri sağlamaktır. Bu kitapçık özel bir eğitim dokümanı teşkil etmemektedir ve bütünüyle teknik bir el kitabı değildir. Fakat gerekli olan bazı becerileri size tanıtmaktadır. Bu kitapçıkta tarif edilen faaliyetlerin herhangi birini uygulamaya teşebbüs etmeden önce daha kapsamlı bir eğitime ihtiyacınız olacaktır. Burada anlatılan teknikler öğrenilebilir ve uygulanabilir. Bu konu hakkında daha detaylı bir çalışma yapmak isteyen kişiler daha fazla bilgiyi Türkiya'de belediye, sivil savunma, hastaneler veya itfaiyede aramalıdır. Eğitim ayrıca, acil durum gereksinimlerine resmi kuruluşların yanısıra destek veren özel ve gönüllü kuruluşlardan da sağlanabilir. Söz konusu kuruluşların afet ve felaket sırasında başkalarını eğitme ve onlara yol gösterme konusunda deneyimli elemanları bulunmaktadır. Erken müdahale, felaketzedelerin hayatta kalmaları için çok önemli bir unsur olduğu halde Kanada Acil Durum İçin Hazırlık Kuruluşu hasarlı yapılara, bu hususta eğitim görüp, sertifika almamış kişilerin girmesini uygun görmemektedir. Afet mücadele ve kurtarması doğası itibariyle çok riskli bir faaliyettir. Kanada Acil Durum İçin Hazırlık bu kitapçıkta bulunan bilgilerin yanlış kullanılması ve yorumlanmasından doğan kaza ve yaralanmalarla ilgili sorumluluk kabul etmez. Yalnız başına bu kitapçığı okumanın kurtarıcı için yeterli derecede eğitici olduğu düşünülemez. Bilgi, eğitim, pratik deneyim ve güvenliğe bağlılıkla bütünleştirilmelidir. Güvenlik, aklınıza en başta gelecek husus olmalıdır. Kurtarma bölgeleri değişik özelliklerde olacaktır ve bu yüzden kırık cam, fırlak çiviler, güçsüz zemin ve merdivenler, yıkılmış elektrik hatları, sızan gaz, patlak lağım ve su boruları gibi birçok tehlikeyi saklayacaktır. Sağlam görünen yapılar, öyle olmayabilir. Çağrınıza cevap verecek yardım yetkililerini beklerken güvenli bir bölgede kalarak kendinizi yaralanma ve ölüme karşı koruyun. Yardım yetkilileri sözkonusu kurtarmalara karşı (göreceli olarak-çevirmenin notu) en iyi eğitime ve ekipmana sahiptir. Acil Durum bölgelerinidüzenlemeye alışık olup kimin ne zaman nerede çalıştığını bilirler.Böylece,bir kaza (patlama,göçük) meydana geldiğinde enkaz altında kalan kişiye ulaşmak onlar için daha kolay olacaktır. Yardım ekiplerine yardım etmek istediğinizde onların vereceği talimatlara harfiyen uymanız gerekmektedir. Koruyucu Giysiler: Kurtarma esnasında kullanılması gereken üç tip korunma giysisi bulunmaktadır. 1. Normal Koruyucu Giysi Bu tür koruyucu giysi gaz,kimyasal,yanıcı sıvı veya radyoaktif madde bulaşmamış yerlerde giyilebilir ve bu tür giysiler gözlük veya yüz siperi, iş tulumu, eldiven, bot ve uygun bir maskeyi içermektedir. 2. Komple Koruyucu Giysi Giysi, derinin gaz/buhar, sıvı, ve katı maddelerle doğrudan temasını önlemek için dizayn edilmiştir. Kask, yüz maskesi, palto, pantalon (genellikle itfaiyecilerin giydiğinden) eldiven, lastik bot ile bel, kol ve bacakları çevreleyen reflektif bantlar. 3. Özel Koruyucu Giysi Giysi, özellikle güçlü asit, radyoaktif madde, soğuk gazlara veya zehirli maddelere karşı dizayn edilmiştir. Kapalı Alanlar: Kapalı bölgelere giriş kurtarma görevlisinin karşılaştığı en tehlikeli işlerden bir tanesidir. Kapalı bir bölge:
Kapalı bir bölgeye giriş solunum cihazı gibi özel malzeme gerektirmektedir. (Birçok belediye kuruluşu kapalı bölge ve ekipman eğitimi sağlamaktadır.) Durum ne kadar acil görünürse görünsün, bir kurtarma uzmanının tavsiyelerini almadan yıkık bir binaya kesinlikle girmeyin. Çeşitli tehlikeleri kontrol etmek için önlem alın. Girmek üzere olduğunuz yapı hakkında edinebildiğiniz kadar bilgi edinin. Güvenliğinizi ve başarı şansınızı arttırmak için gözlem gücünüzü ve bilgi edinme yetinizi kullanınız. Enkaz kaldırma ve kurtarma işini kurtarılacak insan sayısının daha az olduğu bölgeyi temizleyerek başlatmak, kurtarmanın bütünü bakımından çok değerli ama sınırlı olan zamanınızdan alır götürür. Keşif Yapma, kurtarmada ilk adımdır. Bu ilk adımı iyi yapmak kurtarma çalışmalarınız için sağlam bir temel oluşturur. İncelemelerinizi yürütürken “Kurtarma ekibi burada! Beni duyabiliyor musunuz? Bağıramıyorsanız üç kere vurun!” diye seslenerek yaralıların yerlerini saptamaya çalışınız.
Bir binaya girmenize izin verildiğinde daima bir partnerle çalışın. Yavaş hareket edin ve her adımınızı kontrol ederek atın. Duvarlara yakın yürüyün. Merdivenleri geri geri inin. Emniyetsiz duvarlara dikkat edin. Sıkışmış veya önü kapanmış kapılar, gerisindeki yıkıntılara destek oluyor olabilir. Zayıf merdivenlere, cam parçalarına, parçalanmış tahtalara, fırlamış çivilere, kaçak gaz, zemin kat taşkınları ve korunmasız elektrik kablolarına dikkat edin. Unutmayın ki, yaralanmanızın kimseye yardımı olmayacaktır.
“EK BECERİ” NASIL ELDE EDİLİR? Kurtarma çalışmalarında hayatta kalmak için karşılaşabileceğiniz tehlikeleri ve almanız gereken önlemleri iyi anlamanız gerekir. Bu, “ek beceri”dir. Çevremizde sürekli yeni binalar yapılır, eskileri ise yıpranır. Bunları inceleyin. Evlerin nasıl yapıldığını öğrenin. Kurtarma ekipleri, her sıklıkta ellerine geçeni kullanmalıdır. Anında çare bulmayı öğrenin. Komşularınıza ait aletlerin listesini yapın. Özellikle, merdiven, araba krikosu, balta, marangoz takımları, battaniye, halat, ilk yardım gereçleri, bahçe takımları, cep fenerleri, kasklar ve eldivenler. Dar zamanlarda, bunların yerlerini elinizi attığınızda bulabilmelisiniz. BECERİLER Kurtarma, nadiren, bireysel bir çabadır. Takım halinde çalışabilmek, kurtarma çabalarını büyük ölçüde arttırmaktadır. Takım bünyesindeki her bireyin yararlı olabilecek deneyim ve becerileri bulunur. Felaket koşulları daha önce hiç karşılaşmamış insanları biraraya getirir ve onları ortak hedeflerinde birleştirir. Bu da hayat kurtarmaktır. Takım üyelerinin herbirinin deneyim ve becerilerini bir süre takip etmek atacağınız ilk adımdır. Bir takımın dayanıklılığı o takım üyelerinin çok yönlülüğü ve çevikliğine bağlıdır. Üyenin bilgi ve deneyimlerini farklı yönlerde yoğunlaştırabilmesi gerekmektedir. Kurtarma ekibi üyelerininı halat,düğüm ve kement atma hususunda deneyimli olmaları gerekir. Kriko, levye, calaskar ve merdivenin nasıl kullanılacağı konusunda bilgi sahibi olmalı; İlk anda bulunan metaryellerle binaya payanda vurma hususunu öğrenmeli; Yaralıların nasıl taşınacağını bilmelidirler; bundan da anlaşılacağı gibi ilkyardım kursu gereklidir. Öğrenilmesi gereken diğer birşey ise başkalarını kurtarırken hayatta kalmaktır. Bunu yapabilmek için binaların ne şekilde yapıldığını ve nasıl yıkıldığını anlamaları gerekmektedir. Bina yıkıntılarının altında güvenli bir şekilde nasıl çalışılabileceğinin öğrenilmesi gerekir. Çoğu binalar kasırga, deprem, sel veya patlama gibi doğal ve teknolojik etkilere karşı güçsüz ve savunmasız kalırlar. Fakat hasarın büyüklüğü, felaketin şiddetine ve binanın yapısına da bağlıdır. Örnek gösterilecek olursa; modern fabrikalar ve ofis binaları çelik malzemeyle örülürler ve bu yüzden, olağanüstü şiddetli yıkıcı etkilere karşı çevre binalara göre daha dayanıklı olurlar. Ancak, büyük boyutlu bir depremde her tip yapı etkilenecek, bazı binalar çökerken diğerleri kendilerini güçsüz zemin ve duvarlara bırakacaktır. Unutmayın ki, hasarın derecesi ne boyutta olursa olsun insanları kurtarmak için kullanacağınız teknik aynı olacaktır. Kurtarma çalışanları hangi tür yapıların çökebileceğini kendileri ve diğerlerinin güvenliği için öğrenmelidir. Bu görevliler deprem konusunda bilgili olmayan insanların enkaz altında dolaşmalarını da engellemelidirler. Aksi halde, başka çöküntülere ve kazazedelerin enkaz altında sıkışmalarına neden olabilirler. GÖÇÜK TİPLERİ VE BOŞ ALANLARIN OLUŞUMU Betonarme olmayan pekçok bina çöker. Çöken yapılarda çoklukla insanların bir süre için hayatta kalabileceği boş alanlar oluşur. Kurtarmacılar bu boş alanları araştırıp tespit etmeyi öğrenmelidir. a. Zemin, çatı veya diğer geniş parçalar bir duvara destek verip çöktüğünde veya diğer bir tarafa sarktığında çökmeye hazır bir biçim oluşturur. b. Bina veya evlerin zeminleri tonlarca enkazı taşıyabilecek şekilde inşa edilmiştir. Ancak ağır yük oluşturacak mobilya ve gereçler, yıkıntı ve molozlar zeminin merkezinde toplanırsa V tipi bir çökme meydana gelir.
c. Yükü taşıyan dış duvarlar zayıf düşüp yıkılır; yıkıntıların büyük bölümü yerlere ve sokağa yayılır. Zemin,çatı ve iç duvarlar desteksizdir;ve bu yüzden öbek halinde çöker. Bu tip çökme, pancake, yani düz çökme olarak adlandırılır. Yıkılan zemin altındaki mobilyalardan boş alanlar oluşur. Destek oluşturan eşyalar yıkılmayacak kadar güvenli olduğu için sözü edilen boş alanlara sürünerek ilerlemek mümkündür. 1 - Düğüm Bağlamak: Kurtarma çalışmalarında kullanılabilecek daha başka düğümler bulunmasına rağmen burada bahsedilenler en fazla kullanılanlarıdır. İyi bir kurtarmacıysanız bu düğümleri iyi öğrenmelisiniz. İnsanların hayatı acil durumda düğümü düzgün ve güvenli bir şekilde bağlamanıza bağlıdır. Doğal liften yapılmış halat insan hayatı kurtarmada teşvik edilmemelidir. Buna karşılık diğer birçok işlemde doğal liften yapılmış halat kullanmak yeterli olacaktır. Sallanan uç: düğümü attığınız uç Sabit uç: halatın hareketsiz ucu Basit Figürlü Sekiz Düğümü: 8 figüründen meydana gelen bu düğüm makaradan halatın çıkmaması için atılan bitiş düğümüdür. Hareketli Uç Camadan Bağı: Genel amaçlar için kullanışlı bir düğümdür.
Kazık Bağı: Birçok güvenli düğümün esasını oluşturan ve çabuk bağlanan bir düğümdür. Sabit Uç Halat Bedeninde Sekiz Figürü: Bu tip düğüm geniş kapsamda kullanılmaktadır. Güvenlik hatlarını, insanları, demir halatları, kurtarma aletlerini ve diğer ekipmanları bağlamaya yarar. Sabit Uç Çarşaf Düğümü: Çarşaf düğümü farklı ölçülerdeki iki halatı birbirine bağlamaya yarar. Burada gösterilen halatın ölçüsünde büyük farklılık bulunduğunda kullanılır. Kurtarma çalışmasında bütün halatları biraraya getirmek için çift çarşaf düğümü kullanılmaktadır. Halatlar zincirle biraraya getirilerek da kullanılabilir. Her iki düğümün de avantajı halatlar ıslak olduğunda kopmamalarıdır.
Barço Bağı: Barço bağı sıkılaştırmayacak bir ilmek yapar. Genel amaçlı düğüme çok uygundur.
Dülger bağı: Bu düğüm, halatı direk, kazık, veya demirleme yerine sıkı bir şekilde bağlamak için kullanılmaktadır. Sabit Uç Kereste Düğümü: Bu düğüm, halatı tahta bir kazık veya bir direğe sıkı bir şekilde bağlamak için kullanılan, çabuk bir şekilde yapılan geçici bir düğümdür. Direk veya kazıkları kaldırırken kaldırılan objenin üstteki ucuna konan sade ilmekle birlikte kullanılır. Sabit Uç 2 - Kaldıraç ve Manivela Kullanımı: Binalar yıkıldığında insanlar enkaz altında sıkışır. Meydana gelen yıkıntıları el yordamıyla kaldırmak genellikle çok zor olur. Bu yüzden, manivela ve kaldıraç kullanabiliyor olmalısınız. Kaldıraç, dayanıklı tahta veya metal parçalarından yapılır. Metal veya tahta gibi sağlam ve sert bir objeden yapılan kaldıraç dayanıklı olur. Kaldıracın nasıl yapılacağı hakkında bilgi edinin. Destek noktasının sağlam yerleşip yerleşmediğinden emin olun ki yük basınç nedeniyle çökmesin. Gerekli görülüyorsa yükü zemine yayarak tahtaya kaldıracı geniş tabanlı koymayı sağlayın. Koyduğunuz yük kayarsa veya kaldıracınız çökerse, kazazedeyi daha fazla yaralayabilirsiniz. Daima iki ayağınızı da yere sıkıca basarak, güvenli bir şekilde çalışın.
Kaldıracı en güvenli şekilde kullanmanın yolu, yerden kısa mesafeli kaldırmaktır. Manivela, ağır yükleri kaldırmak için tasarlanmış mekanik bir alettir. Manivelayı kaldıraca nazaran daha sınırlı yerlerde kullanabilirsiniz. Manivela kullanımı özen gerektirir,güvenli bir şekilde kullanmak için pratik yapmak gerekir. Çeşitli ekipmanlarla manivela ve kaldıraç kullanmayı tatbik edebilirsiniz. Manivela ve kaldıraç kullanırken karşılıklı metal kullanmadığınızdan emin olun. Kıvılcım ve kaymayı önlemek için tahta veya taş kullanın.
3 - Çapraz Dizim: Çapraz dizim, kurtarma operasyonlarında çok önemli bir yere sahiptir. En ortak kullanım yeri nesnelerin dengesini sağlamaktır. Çapraz dizim için seçilen tahtanın sert, dayanıklı ve düğüm atabilmek için geniş aralıklı olması gerekir. Çapraz dizimin yüzeyine boya veya cila yapılmamış olması gerekir. Çünkü;boya ve cila özellikle de ıslak olduğu zamanlarda tahtayı kaygan hale getirir. Çapraz dizim, yıkıntılar arasında bulunan kereste ve tahta parçalarından oluşturulabilir. 5cm X 5cm ve 10cm X 10cm ölçülerinde kesilmiş tahta parçaları bu iş için yeterli olacaktır.
Çapraz dizim, birçok tahta parçasının çapraz bir şekilde dizilişinden oluşmaktadır. Bu yolla yük dengeli bir şekilde dağılır ve daha çok yük taşıma yüzeyi oluşur. Ayrıca, bu yöntem yüksekliğin ene bağlı olan yan dengesini de sağlamaktadır. Yükseklik enin üç katını geçmemelidir. (Not:parçalar 60cm'den kısa olmamalıdır.)
10 cm x 10 cm Çapraz Dizim Taşıma Kapasitesi = 10,000kg 15 cm x 15 cm Çapraz Dizim Taşıma Kapasitesi = 27,000kg Not : Eğer, 7,5 cm x 7,5 cm 'lik dilmelerle het katta 3 eleman kullanılırsa taşıma kapasitesi iki kat olur 4 - Calaskar: Elektrikli vinçler, çekiciler birçok yerde bulunmaktadır. Çekiciler kullanışlıdır; fakat gece çalışması zordur ve yatay çekmeler için kullanışlı değildir.
Yandan menteşeli makara, halat veya telin daha kolay geçişini sağlamak için yanından açılabilir. Kriko: Krikonun bir avantajı zincir boşluğuna sebebiyet vermemesidir. Kriko az yer kaplar ve çabuk kurulur. Burada da unutmamanız gereken, karşılıklı metal kullanmamanız gerektiğidir.
5 - Merdivenler: Demir merdivenler kurtarma çalışmalarının vazgeçilmez parçasıdır. Merdiven, köprü olarak kullanıldığında en az üç basamağının üst üste gelmesine dikkat edin. Basamakların üzerine uzun tahta yerleştiriniz ki daha kolay yürüyebilesiniz. Merdiven dik kullanıldığında alttan kaymaması için ayağınızla destek koymanız gerekir. Kaymasını önlemek için diğer bir yöntem ise merdiveni sabit bir objeye alttan bağlamaktır.
Merdiven Tırmanma: Elinizde birşey taşımıyorsanız merdiveni direklerinden değil basamaklarından tutun. Basamaklara ortalayarak basın. Merdivenin üzerinde sürekli bir biçimde durmanız gerekiyorsa bir bacağınızı basamaklara geçirerek dizinizden kenetleyin.
Merdivenin Güvenli şekilde Kuruluşu: Merdiven tabanının duvara ne kadar uzaklıkta konması gerektiğini belirlemek için çalışma yüksekliğini dörde bölün. Daha güvenli olması için çatı tepesi kadar bir yükseklikte çalışırken çalışma yüksekliğinin gerisinden en az üç basamak uzatın.
Payandalama ve Destekleme: Yıkıntıları temizlediğinizde yapının bir kez daha çökeceğinden şüphe ediyorsanız tahtalarla destek tutturmanız gerekir. Aynı işlem kapı ve camlara da uygulanır. Üç tip payandalama bulunmaktadır. Payandalarken abartıya kaçmayın. Payandalama işi yeniden inşa etme değil yapıyı desteklemedir. Yandan Payanda: Bu tip payanda yıkılan duvarı muhtemel başka yıkılmalara karşı yanlardan desteklemektir. Aradan veya Askılı Payanda: Bu tip payanda eğilen duvarı sağlam duvara dayayarak yapılır ve 7.62m yüksekliğe kadar olan duvarlar için kullançlır. Aşağıdaki şemadan da göreceğiniz gibi bu tip payanda dört tane yandan payandanın dizilişiyle oluşur. Herbir dizi, duvar düzlemini tutan duvar tutuculara dayanmaktadır. Yandan payanda, askılı payandanın yapabileceği şeylerin neredeyse tümünü daha az bir uğraşla gerçekleştirebilir.
Madenci Payandası: Bu tip payanda çok ağır yükleri taşımaktadır. Bu bakımdan, taban ve üst aksam çok sağlam bir şekilde yerleştirilmelidir. Dikine konmuş destekler, kurtarıcıların daha güvenli koşullarda çalışmalarını sağlamaktadır.
Yaralıların Acil Durumlarda Taşınması: Kurtarma çalışmalarındaki asıl amaç, mümkün olduğunca çabuk bir şekilde yaralıları tehlikeli bölgeden uzaklaştırıp, ilk tıbbi yardımı gerçekleştirmektir. Yaralı sayısı fazlaysa yardım gelene kadar geçecek zamanı yaralılar için en etkin biçimde kullanmaya çalışın. Bu aşamada vereceğiniz kararlara “triage” denmektedir. “Triage”da, çabuk bir şekilde tüm yaralılar ciddiyet derecelerine göre sıralanarak muayene edilip tıbbi merkezlere gönderilmek üzere hazırlanırlar. Kurtarma veya yaralı sayısının fazla olduğu durumlarda şaşkınlık ve bundan kaynaklanabilecek karışıklıklar meydana gelebilir. Yaralılara yardım edecek olan insanların sakin kalıp mümkün olduğu kadar çabuk, fakat dikkatli olmaları gerekir. Yaralılara ve kendilerine gelebilecek muhtemel kazalara karşı tetikte bulunulmalıdır. Baş ve omurga yaralanmasından şüphelendiğiniz durumlarda yaralıyı taşımak için bir çeşit omurga desteği kullanmanız gerekir. Mümkün olduğu kadar çabuk bir şekilde kazada kaç kişinin yaralandığını saptayın. En yakınınızdaki yaralıya gidip durumunu kontrol edin. Size cevap vermiyorsa uyandırmaya çalışıp, nefes alıp almadığını kontrol edin. Sizin yapmanız gereken yaralının tıbbi yardım gelene kadar hayatta kalmasını sağlamaktır.Tüm yaralılar bulunup gerekli önlemler alınana kadar küçük çaplı yaralanmalarla vakit kaybetmeyin. Yaralı nefes almıyorsa, yardım gelene kadar suni teneffüs yaptırmaya yardım edebilecek birini bulun. Yaralının şiddetli kanaması varsa tampon uygulayın. Zamanınızın ne kadar değerli olduğunu unutmayın. Öncelikle hayati tehlikesi bulunan yaralılara ilkyardım uygulayın. Tek Başına Kurtarma Metotları: Yaralıyı hareket ettirmeniz gerekenden fazla kıpırdatmayın. Yaralıyı taşımak için kullanacağınız yolu iyi belirleyin. Yalnızsanız yaralıyı mümkün olduğunca çabuk bir şekilde taşımanız gerekir. Bunun için, aşağıda izah edilen taşıma yöntemlerini deneyin. –Destek Alarak Taşıma: Bu yöntem kendi başlarının çaresine bakabilecek yaralılar için uygulanır. Fazla ciddiyet arzetmeyen yaralıları taşımanın en kolay yoludur.
–Sürükleyerek Taşıma: Bu yolla taşımada sırtüstü yatan veya oturur pozisyonda duran bir yaralı sürüklenerek taşınır. Ellerinizi yaralının koltukatlarına koyup kollarınızla başına destek vererek elbisesini iki tarafından sıkıca tutun. Yaralıyı, yalnızca, güvenliği için gerekli olduğu durumda sürükleyin.
–Battaniyeyle Sürükleme: Sürükleyerek taşımaya alternatif bir metottur. Kurtarıcı, yaralıyı battaniyeden destek alarak çeker.
–Sırtta Taşıma: Yaralıyı ayakta veya oturur pozisyonda sırtınızda taşıyın. Yaralı bilinçli değilse veya kolunda yara varsa bu yolu denemeyin.
–Merdivenden Aşağı Doğru Taşıma: Baş ve omurga yaralanmalarından veya kırıktan şüphe ediyorsanız bu yöntemi denemeyin.Yaralının altına halı veya kilim koyarak taşıyın.
–İtfaiye Sürünüşü: Yaralının ellerini üçgen bandaj veya yırtık bir gömlekle bağlayıp boynunuza geçirin. Bu yöntemle sizden daha ağır insanları taşıyabilirsiniz.
İkili Kurtarma Metotları: Taşıma işleminde iki kişiyseniz aşağıdaki acil durum metotlarından birini deneyin: –Sandalyeyle Taşıma: Sandalyeyle taşıma bilinçli veya bilinçsiz yaralılar için yapılır. Baş veya omurga yaralanmalarından şüphe ediliyorsa bu yöntem kullanılmamalıdır. Emniyet için yaralının kolları göğsüne çapraz gelecek şekilde sıkıca sandalyeye bağlayın.
–Ele Oturtarak Taşıma: Bu metot, yürüyemeyen ve üst tarafını kullanamayan yaralıları taşımak için kulanılır. Bileklerinizi birbirine kenetleyin. Eldiven takarsanız daha rahat taşırsınız.
–Dört Elle Taşıma: Bu yol, ellerini ve kollarını kullanabilen yaralıları taşımak için kullanılır.
İkiden Fazla Kurtarıcı Metotları: Kurtarma çalışmalarını ikiden fazla kişiyle yapıyorsanız yaralıları taşımak için kullanabileceğiniz birçok farklı metot bulunmaktadır. –Battaniyeyle Taşıma: Baş veya omurga yaralanmalarından şüphe ediliyorsa bu yöntemi denemeyin. 1. Battaniye veya halıyı yarısına kadar uzunlamasına çevirin. Baş ve ayaktan bakarak yaralıyı bir hizaya getirin. 2. Yaralıyı yara almamış tarafına doğru yatırın ve hep birden battaniyeye doğru çevirin. 3. Yaralıyı battaniyeye sırtüstü çevirin. Battaniyeyi açın ve sonra iki tarafından da kıvırın. Yaralıyı battaniyenin baş, omuz, kalça ve bacaklarına gelecek kıvrımlarından sıkı bir şekilde tutarak kaldırın. 4. Yaralıyı kaldırıp sedyeye koyarken battaniyeyi gergin ve sıkı bir şekilde tutun.
Üç Kişiyle Kaldırıp Taşıma: Bu yöntemle ciddi şekilde yara almış kişi daha fazla zarar verilmeden kolayca taşınır ve sedyeye konur.
Geçici Yapılan Sedyeler: Eğer sedye yoksa, bir masa üstü, kapı veya iki tane kalın çubuk ve battaniye veya giysi kullanarak bir sedye yapabilirsiniz. Baş ve omurgadan yaralanma şüphesi bulunan yaralılar kalın çubuk kullanılmadan taşınmamalıdır. Battaniye ve Kalın çubuktan Yapılan Sedye: 1. Battaniyeyi düzgün bir şekilde zemine koyun ve üzerine kalın bir çubuk yerleştirin. Battaniyenin üçte bir uzunluğunu çubuğun üzerine katlayın. 2. İkinci çubuğu ise birincisine paralel biçimde yerleştirin, böylece çubuk, battaniyenin çift katlı tarafında kalacaktır. 3. Kalan battaniyeyi de iki çubuğun üzerine katlayın. Yaralının battaniye üzerine bindirdiği ağırlık battaniyenin kayıp çıkmasını önleyecektir.
Bulunan Malzemelerden Yapılan Sedye: Kapılar,kısa merdivenler ve galvanizli demirlerden sedye yapılabilir. Bu yüzden çevrenizi uygun malzeme bulmak için araştırın. Sedyenin yaralıyı taşıyıp taşımayacağından emin olun. Not: Yaptığınız sedyeyi yaralıyla aynı kiloda veya ondan daha ağır olan birisini taşıyıp taşımayacağından emin olmak için test edin. Yaptığınız sedyeyi hol girişlerinden, kapı eşiklerinden ve merdivenlerden geçirirken yaralıya zarar verip vermeyeceğini kontrol edin. Sedyeyi Battaniyeyle Örtme: Yaralıyı sıcak tutmak için ve yaralara kolay müdahaleyi sağladığı için battaniye kullanılır. Battaniyeyi köşelemesine sedyeye yerleştirin. Sarkan kenarları katlayın ve yere değmemesi için sedyenin içine sokun. Yaralı sedyeye konduktan sora altta kalan köşeyi (1) ayakların üzerinden geçirerek ayak bileklerinin arasına sıkıştırın. Baş hizasında kalan köşeyi göğüse doğru hastanın baş ve boynuna sarın.
Yaralıyı Sedyeye Bağlama: Yaralılar yıkıntıların arasından taşınırken kazık bağıyla bağlanmalıdır. Yaralı yarı göğsünden, kalça ve dizlere kadar bağlanır.
Sedye Taşıma: Sedye normalde gidiş yönüne doğru yaralının yüzü gelecek şekilde en az dört kişiyle taşınmalıdır. Yaralı yokuş yukarı veya merdiven yukarı taşınıyorsa baş öne gelecek şekilde taşınmalıdır. Ambulans veya yatağa koyarken de aynı işlem uygulanmalıdır. Unutulmaması gereken şey, taşıma esnasında yaralıyı sürekli olarak izlemektir. Düzgün Olmayan Zemin ve Engeller: Düzgün olmayan bir zeminden geçerken sedye dört kişiyle ve dengeli tutularak taşınmalıdır. Kurtarıcılar sedyenin yüksekliğini iniş ve çıkışlara göre ayarlamalıdır.
Zemin yapısı çok bozulmuşsa sedye 6-8 kişiyle sıralı bir şekilde geçirilmelidir. Bu işlem, yaralıyı molozların üzerinden geçirirken de geçerlidir. Yaralı sedyeye sıkı bir şekilde bağlı oduğu için işlem daha kolay yapılır. Sedyeyi kapıdan geçirirken ön taraftaki taşıyıcılar sedyenin ortasına geçip önce sedyenin ön tarafını kapıdan geçirmelidirler. Bu arada, taşıyıcılardan bir tanesi kapıdan geçip sedyeyi ön tarafından tutar. Taşımanın daha uzun süreceğini bilseniz dahi duvar ve yüksek engelleri geçmekten kaçının. Duvardan geçirmek zorunda kaldığınız durumlarda aşağıdaki işlemleri uygulayın: 1. Ön kollar duvar üzerine otturtulacak biçimde sedye kaldırılır. Öndeki kişi duvarın diğer yanına geçerken diğer taşıyıcılar sedyeyi aynı seviyede tutmalıdır. 2. Sedye duvar üzerinden ileri geçirilir. Arka kollar duvar üzerine oturtulur. Arkadaki taşıyıcılar da diğer tarafa geçer ve sedyeyi duvardan devralırlar. Oturur Pozisyonda Kurtarma: Deprem veya patlamalarda bazen yaralılar araçlarında oturur pozisyonda bulunur. Tehlikeli bir durum söz konusu olduğunda oturur pozisyonda duran bir yaralıyı araçtan çıkarmanız gerekir. Kurtarma çalışmasında aşağıdaki işlemleri uygulayın. 1. Arabadaki yaralı kişinin ayaklarını enkazdan çıkarıp arabanın çıkışına doğru yaklaştırın. Kolunuzu koltuk altından sarıp elinizle çenesine destek verin. 2. Yaralının boynunu mümkün olduğunca dik tutarak başını hafif bir şekilde geriye doğru tutarak omuzlarınıza yaslayın. 3. Diğer kolunuzu da yaralının diğer koltukaltına koyup kol bileğinden tutun. 4. Adımınızı yere sağlam bir şekilde basarak ve boynunu mümkün olduğunca sabit tutarak yaralıyı sarın. Yaralıyı araçtan sürükleyerek güvenli bir yere taşırken eğip bükmemeye dikkat edin.
Yaralı kimsenin kurtarma çalışmaları sonunda acı ve sıkıntısı daha da artabilir. Bu yüzden yaralıyı gerekli durumlar dışında hareket ettirmeyin. Yaralı kimseyi emniyetli bir yerde tıbbi yardım gelene kadar bekletin. Bilinci yerinde olan kazazedeyi yardım gelene kadar moral vererek rahatlatınız. 1.Safha: Yüzey Yaralanmalarıyla İlgilenme: Bölgeyi inceleyin. Görünürdeki yaralılarla ilgilenin. Binada yaşayanlar hakkında bilgi toplayın. 2.Safha: Yıkıntı Altında Ciddi şekilde Sıkışmamış Yaralıların Tespiti ve çıkarılması: Minimum çabayla kurtarılabilecek yaralılara ulaşmanın yollarını arayın. Enkazın altından görebilip sesini duyduğunuz fakat yanlarına ulaşamadığınız yaralılarla kontak kurun. Not: Kokuya karşı duyarlı bir şekilde eğitilmiş köpeklerin enkaz altında sıkışmış ve bilinci yerinde olmayan yaralıları bulma konusunda büyük yardımı dokunur. Bu iş için kullanılan köpeklere yıkıntı aralarına girip çıkarken sıkışıp kalmamaları için tasma ve benzeri şeyler takmayın. Yaralanmalara yol açmamak için köpeklerin tırnakları düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. 3.Safha: Kurtarma Esnasında Yapılan Keşif ve İncelemeler: Yıkıntıları inceleyin. Görüp duyabildiğiniz tüm kişileri kurtarın. Çağırıp dinleme yöntemini uygulayın. 4.Safha: Detaylı Araştırma ve Enkaz Kaldırma: Enkaz altında sıkışmış insanların bulunma şansı olan bölgeleri daha derinlemesine araştırın.Yaralıların tespit edildiği yerlerdeki yıkıntıları kaldırın. 5.Safha:Sistematik Bir şekilde Enkaz Kaldırma: Tahmin edilen tüm yaralılar açıklanana kadar enkaz altındaki seçilmiş bölgeyi temizleyin. Sprey boya veya işaret kullanarak araştırılan binayı tespit edin. Malzeme Uydurma: Kurtarma çalışmalarını tatbik etmek için pek pahalı malzemeye ihtiyacınız yoktur. Uygun malzeme hakkında bilgi, Sivil Savunma ya da İtfaiye Müdürlüğü’nde mevcut bulunabilir. Bunu Karanlıkta Uygulayın: İyi bir kurtarmacı olabilmek için bu kitapçıkta taslağını oluştuduğumuz becerileri çok iyi bir şekilde öğrenmeniz gerekmektedir. Bu becerileri karanlıkta da uygulayabilmelisiniz. Bu yüzden, yapacağınız işlemleri gözünüzü kapayarak tatbik edin. Birçok bölgede yaralı tatbikat grupları bulabilirsiniz.Bu grupların verdiği hizmetleri dikkate alın. Yapmanız ve Yapmamanız Gerekenler Bunları Uygulayın:
Bunları Yapmayın:
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Sabit Uç
Hareketli Uç
Hareketli Uç
Standart
Çapraz Dizim Dilme Boyutları (10 cm x 10 cm) veya (15 cm x 15 cm)
